ارتداد و آزادی عقیده از نگاه قرآن

Authors

سید موسی صدر

abstract

دیدگاه های گوناگون راجع به حکم ارتداد و ارتباط آن با آزادی عقیده از نگاه قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نویسنده در راستای بررسی ناسازگاری حدّ ارتداد در اسلام با حق آزادی عقیده، نخست سه تفسیر از »حق بودن آزادی عقیده« مطرح می کند که عبارتند از: 1. هر عقیده ای را که انسان برگزید مورد احترام است؛ چه حق و چه باطل، 2. هر عقیده ای را برگزید کیفر ندارد، نه اینکه مورد احترام است و 3. هر عقیده ای را برگزید کیفر دنیوی ندارد، نه اینکه مطلقاً نیز ندارد. سپس  معنای سوم را پذیرفتنی می شمارد. در ادامه با تعریف ارتداد، دو نظریه لزوم قتل مرتد و عدم آن را مطرح کرده، بر این باور است که روایات، نظریه نخست را تأیید می کند، و قرآن نظریه دوم را ؛ که در این میان طرفداران کیفر قتل، آیات را توجیه می کنند و مخالفان آن، روایات را. در این راستا سه تفسیر برای روایات و دو تفسیر برای آیات مربوطه ارائه شده است که در مقام مقایسه دلایل و توجیهات دو دیدگاه، طرفداران قتل مرتد، هم در استدلال به روایات و هم در توجیه آیات ناموفق می نمایند. اما مخالفان قتل مرتد در توجیه روایات چندان موفق به نظر نمی رسند. حال آنکه در اصل استدلال به آیات برای اثبات مدعای خویش موفّق بوده اند. از این رو تفسیر دیگری از روایات ارائه می شود و آن اینکه حکم قتل مرتد در روایات، قیدی ارتکازی - که همانا وضوح حقانیّت اسلام است - دارد. براساس این تفسیر، هرگاه وضوح حقانیّت اسلام به جهت شبهه افکنی یا ضعف توان فکری شخص برای او از میان رفته باشد و مرتد گردد محکوم به قتل نخواهد بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارتداد و آزادى عقیده از نگاه قرآن

 دیدگاه‌هاى گوناگون راجع به حکم ارتداد و ارتباط آن با آزادى عقیده از نگاه قرآن مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. نویسنده در راستاى بررسى ناسازگارى حدّ ارتداد در اسلام با حق آزادى عقیده، نخست سه تفسیر از »حق بودن آزادى عقیده« مطرح مى‌کند که عبارتند از: 1. هر عقیده‌اى را که انسان برگزید مورد احترام است؛ چه حق و چه باطل، 2. هر عقیده‌اى را برگزید کیفر ندارد، نه اینکه مورد احترام است و 3. هر عقیده‌اى ...

full text

حق آزادی عقیده و نقد شبهه تنافی حکم ارتداد با آن

حق «آزادی» یکی از حقوق اساسی انسان است که در همه‌ی مکاتب اخلاقی و حقوقی مورد توجه قرار گرفته است. نتیجه‌ی عملی حق آزادی این است که هیچ‌کسی مجاز نیست عقیده‏ای را بر کس دیگری تحمیل کند. این حق در شماری از آیات قرآن نظیر آیه‌ی «لا اکراه فی الدین» مورد تأکید قرار گرفته است. با این‌حال، برخی بر این باورند که حکم «ارتداد» با حق «آزادی عقیده» منافات دارد. نگارنده در این مقاله ضمن برشمردن آیات ناظر به ...

full text

ارتداد و احکام آن با رویکردی به مبانی آزادی عقیده در اسلام

ارتداد که اصطلاحاً برگشت از اسلام به کفر است، در فقه اسلامی مستوجب مجازات سنگین و نیز آثار حقوقی مهمی چون نقض رابطه زوجیت و تقسیم اموال بین ورثه است. این در حالی است که به طور کلی اهمیت و اعتبار آزادی عقیده نیز در اسلام امری قطعی و ثابت شده است. بر این ‌اساس، در پاسخ به شبهه وجود تنافی بین احکام ارتداد با موضوع آزادی عقیده در اسلام بعضی بر محور تبیین فلسفه مجازات مرتد از طریق نشان دادن اهمیت و آ...

full text

ارتداد و احکام آن با رویکردی به مبانی آزادی عقیده در اسلام

ارتداد که اصطلاحاً برگشت از اسلام به کفر است، در فقه اسلامی مستوجب مجازات سنگین و نیز آثار حقوقی مهمی چون نقض رابطه زوجیت و تقسیم اموال بین ورثه است. این در حالی است که به طور کلی اهمیت و اعتبار آزادی عقیده نیز در اسلام امری قطعی و ثابت شده است. بر این اساس، در پاسخ به شبهه وجود تنافی بین احکام ارتداد با موضوع آزادی عقیده در اسلام بعضی بر محور تبیین فلسفه مجازات مرتد از طریق نشان دادن اهمیت و آث...

full text

انقلاب اسلامی و آزادی اندیشه و عقیده

دیدگاه اعلامیه حقوق بشر که زاییدة فلسفه‌های سیاسی سده‌های هفدهم و هجدهم میلادی است ــ هر چند آنها هم ریشه در حقوق طبیعی دارندــ به طور مؤکد بر آزادیهای اندیشه و عقیده تأکید دارد و خواستار به اجرا گذاشته شدن آن در جوامع جهانی است. شکل‌گیری انقلاب اسلامی در عصر اخیر با ماهیتی ایدئولوژیکی و دینی این سؤال را در اذهان پدید آورد که آیا اسلام و به تبع آن انقلاب اسلامی با آزادی اندیشه و عقیده سر سا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای قرآنی

جلد ۹، شماره ۳۴، صفحات ۹۴-۱۱۱

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023